معرفی پوستر
تصویر پوستر برگرفته از پلاک کشفشده در تپه زیویه سقز (۷۵۰ ق.م) است. زیویه نام قلعهای باستانی در استان کردستان است و در حدود ۴۰ کیلومتری شرق شهر سقز قرار دارد. این منطقه بخشی از قلمرو حکومت ماناها بوده که در هزاره اول پیش از میلاد در منطقه حکمرانی میکردند که در کتیبههای سارگون دوم (۷۰۵-۷۲۲ پیش از میلاد) پادشاه آشور به آنها اشاره شده است. پلاک زرین دارای دو ردیف نقش برجسته از جانوران ترکیبی و اساطیری است که در مرکز هر ردیف یک «درخت زندگی» وجود دارد؛ در ردیف بالایی با بزهای کوهی و در ردیف پایین با گاوهای بالدار در میان گرفته شده است. جانوران ترکیبی رو بهسوی درخت دارند و اکثراً ترکیب انسان، پرنده و گاو هستند. در گوشه هر ردیف، نقش خرگوش دیده میشود و دورتادور پلاک ردیفی برجسته از نقوش گیاهی شبیه به میوه کاج قرار دارند. درخت زندگی در اکثر تمدنهای باستانی با مفهوم باروری و حضور روح ازلی در بطن درخت در ارتباط است. این درخت یکی از پرشمارترین بنمایهها در هنر زاگرس به شمار میرود. در نقشنگار طاقبستان کرمانشاه نقش دو درخت زندگی به مثابه نماد جاودانگی و حیات در دو طرف طاق حجاری شده است. همچنین در پلاک طلایی زیویه نیز دو درخت زندگی در مرکز قرار دارند که به وسیله بز کوهی (کەڵ) و جانورانی افسانهای احاطه شدهاند. سبک هنری به کار رفته در فلزکاریهای زیویه را هنر زاگرس (سبک بومی، ایرانی، مردمی، مانایی، مادی، لرستان) نامیدهاند که ارتباط این سبک را با فرهنگ، اسطورهها و باورهای بومی این منطقه نشان میدهد. پلاک زرین زیویه هماکنون در موزه ملی ایران نگهداری میشود.
تصویر بز کوهی (کەڵ) در کنار درخت زندگی از رایجترین نقشمایههای هنر خاور باستان به شمار میآید. این حیوان از دیرباز مظهر قدرت به شمار میرفته و همواره حیوان جلودار رمه بوده است؛ به گونهای که او را تجسم باورهای انسانها و گلهها میدانستهاند. بز کوهی به سبب زندگی بر بلندای کوهساران و زیست در ارتفاعات بالای ۴۰۰۰ متر نمادی از مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی بوده است. علاوه بر این بز کوهی به دلیل شباهت شاخهایش به هلال ماه نیز ستایش شده و او را مظهر فرشته باران و باروری دانستهاند. شاخهای هلالیشکل و گرههای روی شاخ از ویژگیهای بومی بز کوهی به کار رفته در پلاک زیویه است. در برخی از باورهای باستانی این منطقه، بز کوهی نماد زایش و ربالنوع روییدنیها نیز قلمداد شده است. مثلاً در لرستان، سمبل خورشید و گاه نمادی از باران است چرا که ماه را با باران و خورشید را با گرما و خشکی مرتبط میدانستهاند. همچنین شاخهای خمیده و منحنی بز کوهی با هلال ماه ارتباط دارد. از این رو شاخهای قوسی شکل بز کوهی را سبب بارش باران دانستهاند. در شوش و عیلام، بز کوهی سمبلی از کامیابی و نیز خدای زندگانی گیاهی بوده است. نقش بز کوهی غالبترین نقش حیوان توتمی در هنر زاگرس به شمار میرود.