شهرستان سنندج مرکز استان کردستان در فاصله ۵۱۲ کیلومتری غرب شهر تهران و از لحاظ جغرافیایی تقریباً در مرکز استان قرار گرفته است به طوریکه به جز شهرستا‌نهای سقز و بانه با سایر شهرستانها همسایه می‌باشد. شهرستان سنندج بر اساس برآورد سال۱۳۸۴ با جمعیتی معادل ۴۱۹،۷۵۰ نفر پرجمعیت‌ترین شهرستان استان محسوب می‌گردد.
از لحاظ وضعیت طبیعی و اقلیمی سنندج یک شهر کوهستانی با آب و هوای سرد کوهستانی است که دارای تابستانهای ملایم و زمستانهای نسبتاً سرد می‌باشد ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۴۸۰ متر و متوسط بارندگی آن بیش از ۵۰۰ ملیمتر در سال است شهر سنندج به دلیل وضعیت خاص توپوگرافی یکی از شهرهای زیبای ایران است به طوریکه پیرامون این شهر از کوه‌های زیبا و بلند و داخل شهر به صورت تپه ماهور از تپه‌های متعددی تشکیل شده است و برفراز هر تپه‌ای منظره‌ای زیبا از شهر نمایان است تعدادی از این تپه‌ها مانند توس‌نوذر، تپه‌روسی، تپه شرف‌الملک و .. از لحاظ تاریخی و مذهبی با اهمیت می‌باشند و همچنین کوه زیبای آبیدر، کوه کوچکه‌رش (سنگ سیاه) در دو طرف شهر، زیبایی بیشتری به این شهر داده‌اند در حاشیه شرقی شهر رودخانه قشلاق جاری است که بر زیبائی هرچه بیشتر شهر افزوده است مردم مناطق کردنشین شهر سنندج را «سنه» می‌گویند و در واقع سنندج معرب واژه مرکب «سنه‌دژ» می‌باشد «سنه» در فرهنگ لغات اوستایی به معنای شاهین و عقاب است هرچند که در مورد واژه سنه تعاریف دیگری نیز وجود دارد.
سابقه تاریخی
آنچه درباره سنندج محرز است این است که از سال ۱۰۴۶ هـ ق یعنی در دوره صفوی و در زمان شاه صفی سلیمان خان اردلان مرکز حکومت را از قلعه‌های حسن‌آباد و پالنگان در جنوب سنندج به شهر سنه منتقل نمود. و تا قبل از آن سنندج به صورت دهکده‌ای کوچک به حیات خود ادامه می‌داد و احتمالاً شهر کهن «سنه» در اثر زلزله و یا هجوم مغول ویران شده بود زیرا تپه باستانی توس‌نوذر در کنار رودخانه قشلاق و قلعه حسن‌آباد و سایر شواهد مانند قبرهایی با قدمت بیش از هزار سال که در سنندج پیدا شده است گواهی بر قدمت شهر دارد. سلیمان خان اردلان پس از انتقال مرکز حکومت به سنندج ، قلعه حکومتی را با استحکام تمام دربالای تپه‌ای بنا نهاد و عمارات و حمام و مسجد و بازار را در خارج و اطراف قلعه ساخت گفتنی است سنندج به لحاظ موقعیت جغرافیائی و فعالیت‌های شهرسازی عصر صفوی و قاجار، از بافت شهری سنتی باارزشی برخوردار است که بناهای مسکونی و عام‌المنفعه متعددی مانند حمام، مساجد، بازار و تکیه در آن باقی‌مانده است.
موقعیت فرهنگی
شهر سنندج از نظر فرهنگی، هنری و مذهبی جایگاه ویژه‌ای در میان مناطق کردنشین دارد تعداد هنرمندان برتر عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری مانند موسیقی، تئاتر وهنرهای تجسمی جایگاه عظیم تصوف و عرفان در تکایا و خانقاه‌های شهر و چاپ نشریات کردی، سنندج را به یک شهر فرهنگی تبدیل نموده است گفتنی است شهر سنندج با تعداد ۱۴۱ مسجد بیشترین تعداد مسجد را نسبت به جمعیت در میان کشورهای اسلامی دارا می‌باشد .
از نظر آموزش عالی چندین واحد دانشگاهی مانند دانشگاه کردستان، علوم‌پزشکی، دانشگاه آزاد، پیام‌نور، مرکز تربیت معلم و آموزشکده فنی با جمعیتی حدود ۲۰ هزار دانشجو در رشته‌های مختلف مشغول ادامه تحصیل هستند.
